Фигыль төркемчәләрен гомумиләштереп кабатлау

Авыл эте Акбай! Туфан Миңнуллин.

Дуслык турында җыр. Дуслык турында җыр. Ә.Ерикәй сүзләре. С.Сәйдәшев музыкасы. Үстергән дә безне чын дуслык, Көч биргән дә безгә чын дуслык. Дуслык булса, яшәр гомергә Бөтен җир шарында тынычлык.

Туфан Миңнуллин – Г.Афзал исемендәге премия лауреаты, җәмәгать эшлеклесе, драматург.

Туфан Миңнуллин –драматург. Туфан Миннуллин родился в 1935 году в деревне Большое Мереткозино Камско-Устьинского района Татарстана. Окончил Театральное училище имени М.С.Щепкина в Москве. Работал актером в Мензелинском академическом театре. В 1962 году были поставлены первые спектакли, написанные драматургом. Двумя годами позже он работал на Казанской телестудии и в журнале «Чаян». В 1975-1977 годах продолжил образование на Высших литературных курсах в Москве. С 1984 по 1989 год руководил правлением Союза писателей ТАССР.

Туфан Миңнуллин –драматург. Туфан Абдуллович Миннуллин ушел из жизни 2 мая 2012 года. Среди произведений драматурга — пьесы «Альмандар из деревни Альдермеш», «Матери и дети» (1984); «Мы уходим, вы остаетесь» (1986), «Прощайте» (1993), историческая драма «Бахтияр Канкаев» (1974) и многих других. Туфан Миннуллин — лауреат государственной премии РСФСР им.К.Станиславского (1979) и государственной премии им.Г.Тукая (1979).

Спектакльдән фото өзек...

Видео ролик «Авыл эте Акбай».

Туфан Миңнуллинның “Авыл эте Акбай” әсәре белән эш. Сүзлек эше. Иркәли- ласкает Тычкан- мышка Күсе-крыса Мәгънәсез-бестолковый Ышана-верит Харап-страшно, жутко Берүзе-один

Чөнки теркәгечен кабанлау. Теркәгеч - җөмлә кисәкләрен һәм кушма җөмләдә гади җөмләләрне бәйли торган бәйләгеч сүз төркеме. Тергәгечләр (союз) нәрсәне бәйләүдә файдалана торган сүз төркеме? Ни өчен тергәгечләр бәйләгеч сүз төркеменә (словосоедительные части речи) керәләр? Тергәгечләр нинди ике төркемгә бүленәләр? Бәйләүче чара чөнки теркәгече. Ни сәбәпле? Ни өчен? Мисал: Сәфәргали җырга катнашмады, чөнки ул аны белми иде. Мәче берничә тапкыр балык сорарга килгән, чөнки ул ачыккан.

Аның нишләгәне бар/ юк? грамматик структурасын активлаштыру. Ул нишләгән? һәм Аның нишләгәне бар? Аның нишләгәне юк? формалары мәгънә һәм кулланыш ягыннан охшаш. Мәсәлән: Русчага тәрҗемә итсәк: Что он/она сделал(а)? һәм Что ему/ей приходилоcь делать? Что ему/ей не приходилоcь делать? Песинең шәһәр турында ишеткәне бар. – Кошке приходилось слышать про город/ Кошка слышала про город. Этнең шәһәр турында ишеткәне юк. – Собаке не приходилось слышать про город/ Собака не слышала про город.

Әсәрдә катнашучы төп геройлар белән танышыйк. Рольләрне бүлешеп геройларга телдән характеристика бирегез. Мәсәлән: “Минем исеме – Тәмлетамак, иркә авыл песие. Миңа тычкан тотарга кушалар...” “Мин – Акбай...”

Әсәрнең сәнгатьчә үзенчәлекле эшләнешенә игътибар итик. Әсәр әкиятме, әллә хикәяме? Әкияткә хас нинди үзенчәлекләрен әйтә аласыз? Пьесамы? Ә ни өчен шулай да әсәрне әкият димибез? Эт исемнәренә салынган мәгънә турында уйланыйк. Мәсәлән, Акбай сафлык, пакьлек, тугрылык, җаваплылык, хезмәт сөю сыйфатларын үзенә туплаган, шуңа күрә Акбай исеме бирелгән. Дәвам итегез...

Сорауларга җавап эзлик. Автор ни өчен йорт хайваннарына этләргә, мәчеләргә мөрәҗәгать итте икән? Бу пьесаны тормыш-көнкүреш драмасына кертеп буламы? Сезнеңчә, этләрнең кайсын бәхетле язмышлы дип әйтергә мөмкин булыр иде? Урам этләре Актүш, Актырнак, Муйнак, Сарбайларның бәхетсезлеген нинди сәбәпләр белән аңлатырга? Сарбай үз тормышының кайсы вакытын сагынып искә ала? Ни өчен? Сез аның бәхеткә биргән аңлатмасы белән килешәсезме? Акбай Дүрткүзне ни өчен авылга алып кайта? Дүрткүзнең чыннан да озак вакытларга бәхетле булып китәчәгенә ышанасызмы?

Йомгаклау. Дәрестә нинди язучы турында сөйләштек? Драмматургның нинди әсәре белән таныштыгыз? Әсәр нәрсә турында? Әсәр сезгә ошадымы? Нинди яңалыклар белдегез?