Хәсән Туфан тормышы, иҗаты (хронологик таблица)

Дата

Вакыйгалар

1900

27 ноябрь

Аксубай волосте Иске Кармәт авылында крестьян гаиләсендә унынчы бала булып дөньяга килә.

1905

Авылындагы яңа мәктәпкә укырга керә, күрше чуваш авылында русча да укый.

1914

Тобол губернасының Ахман авылына абыйлары янына китә. Бакыр мәгъдәне чыгару эшенә керешә. Соңрак аны Уфадагы “Галия” мәдрәсәсенә укырга җибәрәләр.

1916

Уралдагы Лысьва заводына эшкә керә, анда ул слесарь, токарь булып эшли.

1918-1923

Урал һәм Себер мәктәпләрендә укыта.

Үзлегеннән укып белемен тирәнәйтү белән шөгыльләнә, халык аваз иҗатын өйрәнә.

1924

Казанга килә һәм шунда төпләнеп кала. Башта Бишбалта бистәсендә балалар укыта, аннары “Совет әдәбияты” журналы редакциясендә, радиокомитетта эшли.

1926

“Урал эскизлары” исемле атаклы шигырьләр бәйләме һәм поэмалары туа.

1927

“Башлана башлады”, “Ике чор арасында”, “Бибиевлар” исемле поэмалары чагарыла.

1928-1930

Сәяхәттә йөри. Кавказда һәм Урта Азия республикаларында була. “Узып барышлый” дигән шигырен яза.

1933

“Ак каен”, “Озату” шигырьләрен яза.

1935

“Ант” поэмасы

1937

Язучалар союзыннан чыгарыла.

1940

Кулга алына һәм Казан төрмәсенә ябыла.

1942

Үтерүгә хөкем ителә. Соңрак үлем карары ун еллык төрмә белән алыштырыла. Төрмәдә сугышка кирәк-яраклары эшләүче бригадада эшли. “Каеннар сары иде”, “ Авырган минутларда”, “Хәят” шигырьләре языла.

1950

Төрмәдән чыгу белән сөргенгә җибәрелә.

1953

“Кырда ике ак канат ята”, “Алмаз” шигырьләре языла.

1956

Казанга кайтып төшә.

1957

май

Татарстан прокуратурасы аңа ташланган барлык гаепләренең нигезсез булуын раслый.

1981

Хәсән Туфан үлә.

Чыганак: материаллар кулланылды https://tt.wikipedia.org/wiki/Хәсән_Туфан