Эссе «Магжан Жумабаев и современность»

Магжан Жумабаев и современность.

Артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз - Мағжанның сөзі.
М. Əуезов

С конца восьмидесятых годов, когда казахстанские литературоведы впервые во весь голос заговорили о поэте трагической судьбы Магжане Жумабаеве, не ослабевает интерес широких кругов общественности, читателей к жизни и творчеству этой яркой звезды на небосклоне казахской поэзии. Его пламенные стихи всегда будут вдохновлять новое поколение поэтов, его гражданский пафос останется созвучным современности при любой общественно-экономической формации.

Чем крупнее поэт, тем больше принадлежит он всему человечеству. Таков Магжан, занимающий свое прочное место в элитарном ряду художников слова.

Мен оның ақындық ерлігіне таңғаламын. Өкінішке орай, тағдыр оған, оның шығармашылығымен айналысуға тек он бес жыл берді.Өзі қырық төрт жылдық өмірінің қалған жиырмасын, ол түрмелерде өткізді. Сол түрмелерден ол қайта оралған жоқ. Осы қысқа мерзімді ішінде, ол өзінің шеберлігінің арқасында өзіне ат жасады. Көптеген жылдар бойы әдебиеттің тақырыбы мен проблемаларын әрбір ақын анықтай алмайды. Тіпті қатаң тыйым салынғанымен, оның туындылары ұлттық әдебиеттерді іздестіруге әсер етті. Енді шығармашылықтың бостандығы арқасында, Мағжанның шығармашылығы өзінің екінші демін ашты. Мағжанның өлеңдерің оқи отырып, біз өнер әлемімен танысып, халқының мәдениеті мен өмірімен танысамыз. М. Жұмабаевтың шығармашылығы - руханилық пен патриотизмның нормасы.

В целях пропаганды творческого наследия поэта, воспитания чувства патриотизма у молодого поколения в тюркском мире 2018 год объявлен Годом Магжана Жумабаева. Мне знакомо творчество Магжана Жумабаева. На его стихи написано много песен, его произведения перечитывают. Это талантливый учитель, который и сейчас может многому научить нынешнюю молодежь. Его поэзия простирает крылья по просторам многих стран. Действительно, профессор Хайролла Махмудов точно подметил: «...Влияние Магжана Жумабаева не ограничено национальными рамками. Магжановская поэтическая культура, его высокое мастерство благотворно сказались не только в казахской поэзии, но и в творчестве известных представителей и других тюркоязычных народов».

По проблемам творчества Магжана Жумабаева в настоящее время ведутся исследования, пишутся диссертации, это в очередной раз подтверждает, что Магжан Жумабаев - это поэт с мировым именем.

Мағжан Жұмабаев өз уақытының атақты зайырлы және білімді адамдарының бірі болған. Ол жоғары рухани және зайырлы білімі бар адам болды. Тек қана діни білім бермейтін Ғалия медресесі, Омбы оқытушылар семинариясы, оған жоғары интеллектуалдық стандарттарды құрды. Сонымен қатар, ол Күміс дәуірінің атақты ақындардың бірі, Валерий Брюс басқарған Мәскеу әдеби және өнер институтының аяқтады. Ақын әрі ғалым-ағартушы Жұмабаев кеңес дәуірінде Мәскеу университетінде сабақ берді. Сталиндік лагерлерде болғанда, ол фельдшердің біліктілігін меңгерді. Басында жиырмасыншы жылы бір рет қазақ Інжіл деп аталатын кітабын «Педагогика», деп жазды. Мағжан Жұмабаев Марксизмді мұқият зерделеп, Ленинді, Горькийді аударған. Оның алғашқы өлеңдер жинағы «Шолпан» («Венера») 1912 жылы жарыққа шықты. Жинақты оқи отырып, біз жас автордың ішкі әлемнің өлшеусіз байлығымен танысамыз.

Мне посчастливилось посмотреть известную пьесу «Суд Магжана» - премьерный спектакль, который уникален и не имеет, на мой взгляд, аналога на казахстанской сцене. Это спектакль о Человеке, жизнь которого стала Легендой, это спектакль о национальном достоянии казахского народа - о неординарной и одаренной Личности, Гражданине, Просветителе, Ученом, гениальном Поэте и нашем земляке – Магжане Жумабаеве, чье 125- летие в этом году широко отмечается мировой общественностью. События спектакля подчиняются не хронологии, а ассоциативности памяти. Мы видим Магжана глазами самого Магжана, перед зрителем реальные персонажи, которым Магжан позволяет спорить с собой о жизни и смерти, чести и подлости, любви и ненависти, о восхитительных и низменных падениях человеческой души.

This year, Magzhan Zhumabaev turns 125 years old. Despite such a great age, this person has left such a clear and significant trace in history that even now, 125 years later, he has his place in the modern world.

Let us take our pedagogical college. It was named after Magzhan Zhumabayev. The are a lot of documentary and autobiographical films were shot, about him, as well as about any other outstanding person

Among the most famous poets of all time, there is, perhaps, not a single poet who would suffer so much suffering and persecution from his fellow tribesmen, like the Kazakh poet Magzhan Zhumabayev. During the period of spiritual revival of public life and after the sudden collapse of the Soviet empire, the task was set before the scientific and creative intelligentsia about the deep study of the so-called «white spots» in our national culture. In the history of Kazakh national literature, the work of the Kazakh poet Magzhan Zhumabayev, who was rehabilitated back in 1960, remained a «white spot» for a long time The entire Kazakh people, especially his contemporaries, as well as the brothers and sisters of the poet, heard with unprecedented triumph and joy that at last the name of their beloved poet was cleared of dirt, and with good reason expected that now amazing in their beauty works of the first follower of the great Abai will become the property of the Kazakh people. But fate wanted to do it in its own way: the ill-wishers of Magzhan, who still survived, with all their might, again took up their "cause" in order to completely and permanently shut off his name from the modern world, so that the new generation would not hear about the existence of this great poet in the past.
The question is: why? What has Magzhan done to his native culture and literature? Why did he upset the young intelligentsia that came into the literature after the October Revolution? Such supercomplex questions now arise before contemporaries, when the young generation discovered for itself the amazingly stunning works of Magjan, slandered in the past. Only now, after a respite from the imperial dictatorship, we can and must realize the errors and mistakes of the past in order to understand the mystery of TERROR, who headed the «great leader of all times and peoples».

На мой взгляд, Магжан Жумабаев - поэт своеобразный, самобытный. Он имел только ему присущий слог, удивительную напевность, истоки которой лежат в глубинах народной поэзии и поэзии Древнего Востока. К Магжану можно отнести слова М. Горького, сказанные им о С. Есенине: «С. Есенин не столько человек, сколько орган, созданный природой исключительно для поэзии...». А в последующих своих произведениях Магжан уже своей неповторимостью также напоминает творчество А. Ахматовой, Б. Пастернака, А. Блока. В пору его творческого взлета даже его недоброжелатели признавали его большой талант. Они даже писали: «...Среди буржуазно-националистических писателей наиболее крупной фигурой был Магжан Жумабаев». С именем М.Жумабаева связано внедрение в казахскую поэзию новых поэтических форм. В этом причина всеобъемлеющего влияния Магжана на современную казахскую поэзию.

На небосклоне казахской поэзии засияла ярчайшая звезда Магжана. Ныне наступил новый расцвет его славы. Народ снова обрел своего великого сына, его бессмертные произведения, в которых были воспеты буйное пламя жизни, высокие порывы чистой человеческой души, драмы и трагедии суровой и жестокой эпохи, выпавшей на его долю. Имя Магжана будет жить в веках. А его творческое наследие, которое когда-то запрещали произносить вслух, стало частью большой и богатой истории всего тюркоязычного мира. И сегодня, оно с гордостью звучит из уст молодого поколения. 

Я восхищаюсь его произведениями. Они наполнены глубоким смыслом, это наша история, наше культурное достояние, наша гордость. Его завет «Мен жастарға сенемін» представляет собой своего рода послание для нас - молодежи:

Арыстандай айбатты,

Жолбарыстай қайратты –

Қырандай күштi қанатты.

Мен жастарға сенемiн!