Фразеологизмнарны тәрҗемә итү
Пояснительная записка к презентации
Укытучы: Габделганиева Ч.М.
Предмет: татар теле
Программа: Рус телендә урта(тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы (татар балалары өчен): 1-11 нче сыйныфлар”.-Казан: Мәгариф, 2010
Дәреслек: “Татар теле 5 кл.”( Харисов ФФ, Харисова ЧМ. Казан ”Мәгариф” нәшрияты, 2009)
Дәреснең темасы: Фразеологизмнарны тәрҗемә итү
Дәреснең максаты:
1. Укучыларны фразеологизмнар белән таныштыруны дәвам итү, аларны бер телдән икенче телгә тәрҗемә итәргә өйрәтү, тәрҗемә итү юлларын күрсәтү
2. Укучыларның сөйләм телен баету , логик фикерләү, тәнкыйди фикерләү, сүзлек белән, төркемдә эшләү күнекмәләрен үстерү.
3. Иптәшләренә, гаиләсенә, укыган мәктәбенә ихтирам, алар белән горурлану хисләре тәрбияләү
Дәреснең төре: катнаш
Җиһазлау: дәреслек, презентация, “ Татарча- русча фразеологик сүзлек”, биремнәр язылган карточкалар, ноутбук, экран, проектор, колонкалар,ком сәгате, төркемдә эшләү кагыйдәләре, магнит.
Дәреснең технологик картасы
Этап |
Укытучы эшчәнлеге |
Укучы эшчәнлеге |
УУГ шәхескә кагылышлы,регулятив, танып-белү, коммуникатив |
1.Оештыру өлеше Максат: уңай психологик халәт булдыру, төркемнәргә бүлү |
Энергизатор “Урын алмашу” ( сораулар бирә ) |
Урын алмашалар, уйныйлар. |
Ш.-игътибарлы булу К- әңгәмәдә катнаша белү |
2. Ориентлаштыру, мотивлаштыру Максат: фразеологизмнар турындагы белемнәрен искә төшерү, кызыксындыру |
1.Видеохат 2.Төркемдә эш 3.Әңгәмә |
Хатны тыңлыйлар Төркем белән хат текстыннан фразеологизмнарны эзлиләр. Үзбәя , бирелгән сорауга җавап әзерли . Фикер алышуда катнаша |
Ш-сөйләгән иптәшеңә, аның фикеренә хөрмәт Р-үз эшеңә бәя бирү, гомумиләштерә белү К- тыңлый белү,төркемдә эшли , әңгәмә катнаша белү Т.- фразеологизмнарны сөйләмдә ишетә, күрә белү |
3. Уку мәсьәләсен кую. Максат: дәреснең темасын, максатларны ачыклау |
1. Әңгәмә 2. карточкадагы биремне мөстәкыйль эшләү 3.Тейк оф- тач даун |
Дәреснең темасын билгели, Фразеологизмнарны тәрҗемә итеп карый, кыенлык белән очраша, үзенә бурычлар куя, әңгәмәдә катнаша, фаразлый, үзбәя |
Ш-кызыксынучанлык Р- үзбәя, максат куя белү Т-фразеологизмнарны тәрҗемә итә белү К- фикерне аңлаешлы итеп әйтә белү |
4. Уку мәсьәләсен чишү. Максат : фразеологизмнарны тәрҗемә итү юлларын укучылардан таптыру |
1Әңгәмә 2. Төркемдә сүзлек эш 3. Ысул чыгару |
әңгәмәдә катнаша, фаразлый Төркемдә сүзлек буенча 1 фразеологизмны эзләп таба, Үзбәя , нәтиҗәләр ясый ( тәрҗемә итү юлларын таба) |
Ш- кызыксыну, сүзлек белән эшли белү Р- прогноз,бәяләү Т-сөйләмне баету, тәрҗемә итү юлларын белү К- төркемдә эшли белү |
5. Беренчел ныгыту Максат: алган белемнәрен кулланып карау |
1. Видеохатның дәвамы 2.Әңгәмә ( Мәктәпнең горурлыгы булган укучылар турында) 3. Рус телендәге тексттан фразеологизмнарны табу һәм тәрҗемә итү |
Хатны тыңлыйлар, сорауларга җавап бирәләр, эзләнәләр ( горурланырлык укучыны), төркемдә фразеологизмнарны табалар һәм тәрҗемә итәләр |
Ш.- иптәшең, мәктәбең белән горурлану Р. –бәяләү, кызыксыну уяту Т.- рус фразеологизмнарын тәрҗемә итү юлларын белү К- төркемдә эшли, иптәшләрен тыңлый белү |
5. Рефлексия Максат: дәрестәге эшчәнлеккә үзбәя бирү |
1.“Мишень” |
“Мишень”гә тамга салып,үз эшчәнлекләренә бәя бирү, 2 фразеологизм белән танышу |
Ш-укуга , хезмәт итүгә, иҗатка омтылыш, Р-бәяләү, Т-сөйләм телен үстерү К- фикереңне аңлаешлы итеп әйтә белү |
Дәрес барышы
Укытучы куйган сораулар. Нәтиҗә |
Башкарылган эш, үтәлгән биремнәр,көтелгән җавап |
I.Оештыру өлеше, эшчәнлеккә үзбилгеләнү Энергизатор “Урын алмашу” ( сораулар бирә ) -Хәерле көн. Минем исемем Чулпан Мөдәрисовна. Әйдәгез, сезнең белән дә танышыйк. - Минем исемемдә а хәрефе бар. Кемнең исемендә шундый ук хәреф бар, урыннарыгызны алмашыгыз. - Минем әнием телеңне йотарлык итеп пешерә. Кемнең әнисе минеке кебек, урыннарыгызны алмашыгыз. - Минем улым әтисе белән ике тамчы су кебек. Кем гаиләсендәге берәр кешегә охшаган, урыннарыгызны алмашыгыз. - Мин алтын куллы кешеләрнең эшләренә сокланам. Кем кул эшләре белән шөгыльләнә, урыннарыгызны алмашыгыз. - Безнең охшаш яклар бармы? Аерылабызмы? Ни өчен шулай? Үзегезнекенә охшамаган фикерләрне тыңларга әзерме? |
Урыннарын алмашалар. Төркемнәр барлыкка килә. укучылар фикерләрен әйтәләр. Төркемдә эшләү кагыйдәләренә игътибар иттерелә. |
II. Ориентлаштыру, мотивлаштыру 1.Видеохат - Минем сезгә киләсемне белгәч, гимназиянең 5нче сыйныф укучылары хат җибәрде. Танышасыгыз киләме? - Сез алдагы дәресләрдә өйрәнгән күренешләр юкмы? 2.Төркемдә эш - Ә хәзер бергәләп хаттан фразеологизмнарны табыгыз, астына сызыгыз. 3.Әңгәмә - Фразеологизмнар ни өчен кирәк? |
Хатны тыңлыйлар Слайд 1 Төркем белән хат текстыннан фразеологизмнарны эзлиләр. Үзбәя , бирелгән сорауга җавап әзерли . Фикер алышуда катнаша. Русча фразеологизмнарга мисаллар әйтәләр. Инглизчәсенә игътибар иттерү (сүзлек) |
III. Уку мәсьәләсен кую. Әңгәмә - Башка телләрдә дә бармы икән? - Фразеологизмнарны бер телдән икенчесенә тәрҗемә итеп буламы икән? - Димәк, нәрсә турында сөйләшербез? 2. Карточкадагы биремне мөстәкыйль эшләү - Әйдәгез, тәрҗемә итеп карыйк. Сезнең өстәлләрдә фразеологизмнар язылган карточкалар бар. Һәркем берне алып, шыпырт кына тәрҗемә итеп карый. Белгәннәрен шул кәгазьгә язып куегыз. 1 минут вакыт сезгә. 3.Тейк оф- тач даун -Кем барысын да тәрҗемә итә алды басыгыз. - Кем 5не, 4не... тәрҗемә итә алды басыгыз. - Ни өчен барысын да тәрҗемә итә алмадык? |
Дәреснең темасын билгели, Слайд 2 Фразеологизмнарны тәрҗемә итеп карый кыенлык белән очраша динамик поза үзенә бурычлар куя, әңгәмәдә катнаша, фаразлый, үзбәя |
IV.Уку мәсьәләсен чишү. 1Әңгәмә - Тикшереп карыйк, дөрес булдымы икән? -Алтын куллы дигәнне сез ничек тәрҗемә иттегез? - Сүзен сүзгә тәрҗемә итүне калька диләр. Калганнарының мәгънәсен аңлыйсызмы? Ник русча фразеологизмны әйтә алмыйбыз? 2. Төркемдә сүзлек эш - Белмәгәнне кайдан карыйбыз? 3. Ысул чыгару - Укучылар, без беренче фразеологизмнарны ничек тәрҗемә иттек? Калганнарының башта нәрсәсен ачыкладык? Аннан нәрсә эзләдек? Болай тәрҗемә итү эквивалент табу була. |
-әңгәмәдә катнаша, Фразеологизмнарның русчасын әйтеп карыйлар, дөрес булмаса әйтәләр.Слайдтан карап тикшерү, - сүзен сүзгә Слайд 3,4,5,6,7 Төркемдә сүзлек буенча 1 фразеологизмны эзләп таба. Үзбәя . Слайдтан тикшерү. Слайд 8,9,10,11,12,13,14,15 нәтиҗәләр ясый ( тәрҗемә итү юлларын таба) Слайд 16 |
5. Беренчел ныгыту 1. Видеохатның дәвамы - Хатның дәвамын ишетәсегез киләме? 2.Әңгәмә - Сезнең мәктәптә горурланырлык укучылар күптер инде, әйеме? Кемнәрне әйтә аласыз? -Бу егетне таныйсызмы? Аның турында ниләр беләсез? -Аның турында фразеологизмнар кертеп җөмләләр төзи аласызмы? 3. Рус телендәге тексттан фразеологизмнарны табу һәм тәрҗемә итү -Мин бу дәрескә әзерләнгәндә, сезнең мәктәп сайтыннан Булат турында кызыклы язма таптым. Сез аны төркемдә укып чыгарсыз һәм бергәләп русча фразеологизмнарның астына сызарсыз. - Тикшереп карыйкмы? Барысын да таптыкмы? Ә аларны татарча әйтә аласызмы? -Шушы язма ярдәмендә җавап хаты яза алырсызмы? Минем электрон почтама салырсыз , яме? |
Хатны тыңлыйлар, Слайд 17 сорауларга җавап бирәләр, эзләнәләр ( горурланырлык укучыны), Слайд 18 Слайд 19,20 төркемдә фразеологизмнарны табалар һәм тәрҗемә итәләр Слайд 21 |
6. Рефлексия “Мишень” - Бу предмет ни өчен кирәк? Кайда тидерсәң, очко күбрәк була? - Ату сүзе кергән ике фразеологизм бар. Мәгънәсен аңлыйсызмы? - Шушы мишеньгә үзегезнең бу дәрестә ничек эшләгәнегезне билгеләп куярсыз. -Дәрес тәмам. |
“Мишень”гә тамга салып,үз эшчәнлекләренә бәя бирү, 2 фразеологизм белән танышу Слайд 22
|