Самоучитель балкарского языка. Урок 14
Урок 14
кишиула
тамычы
губу
гебенек
метеке
гумулжукла
Подставь данные слова в текст.
Жаз башы келди. Табийгъат тюрлене башлагъанды. Тал терекде …. чыкъдыла. Кырдыкда ……. Кёрюнедиле. Ариу ……... чыкъгъан гюллеге къонадыла. ……… чёпле тагйыдыла. …… алагъа къарайды…… уа ауун эте турады.
- Ай, ма..ма олду.. Мен санга чана борчлума…
- Кёлюнг бламы айтаса?
- Хау!!
- Жангыларынданды…- Не,
- Угъай, угъай…мен алаллыкъ тюйюлме..
- Алыкъса..къайтармагъанлай! Аушдурмагъанлай! Патчах къызны буйругъу. Энди сен бузну магистери эм да буз ташыучусу.
- Не? Аллайла болмайдыла
-Энди боллукъдула. Анда стакан тюп да барды. Жаратмаймыса?
- Жаратханмы, Сейир тамаша!
Не борчлуду къыз жашха?
А. Кеме Б. Къайыкъ В. Чана
Ким береди чананы жашха?
А. Буу (Олень) Б. Патчах къыз В. Кеси кесине
Жратдымы жаш саугъаны ?
А. Жараталмады Б. Бек жаратды В. Эслемеди
Выбери правильное слово:
Сабан той
Сабан той байрым болады – болмайды
Сабан тойда…
оюнла ойналадыла / ойналмайдыла
чаришле къураладыла / къуралмайдыла
хар тюрлю ашала этиледиле / этилмейдиле
Къар жуммакъла бла ойналады /ойналмайды
садакъдан атылады /атылмайды
жастыкъла бла тюйюшюледи / тюйюшюлмейди
къар гинжи этиледи / этилмейди
ариу кийимле кийиледиле / кийилмейдиле
Притяжательное склонение
КИМ+НИ? – КИМ+ИМ+И?(1 л. Ед.ч.)
НЕ+НИ? – НЕ+М+И (1 л. Ед.ч.)
КИМ+НИ? – КИМ+ИНГ+И?(2 л. Ед.ч.)
НЕ+НИ? – НЕ+НГ+И (2 л. Ед.ч.)
КИМ+НИ? – КИМ+И+Н?(3 л. Ед.ч.)
НЕ+НИ? – НЕ+СИ+Н (3 л. Ед.ч.)
КИМ+ЛЕ+НИ? – КИМ+ЛЕ+РИБИЗ+НИ?(1 л. Мн.ч.)
НЕ+ЛЕ+НИ? – НЕ+ЛЕ+РИБИЗ+НИ (1 л. Мн.ч.)
КИМ+ЛЕ+НИ? – КИМ+ЛЕ+РИГИЗ+НИ?(2 л. Мн.ч.)
НЕ+ЛЕ+НИ? – НЕ+ЛЕ+РИГИЗ+НИ (2 л. Мн.ч.)
КИМ+ЛЕ+НИ? – КИМ+ЛЕРИ+Н?(3 л. Мн.ч.)
НЕ+ЛЕ+НИ? – НЕ+ЛЕРИ+Н (3 л. Мн.ч.)
| 1 лицо | 2 лицо | 3 лицо |
Единственное число | | | |
Р.п. | Китабым+Ы Элегим+И Сууум+У кёзюм+Ю | китабынгЫ Элегинг+И Сууунг+У кёзюнг+Ю | китабыНЫ Элеги+НИ Сууу+НУ кёзю+НЮ |
В.п. | Китабым+Ы Элегим+И Сууум+У кёзюм+Ю | Китабынг+Ы Элегинг+И Сууунг+У кёзюнг+Ю | Китабы+Н Элеги+Н Сууу+Н кёзю+Н |
Множественное число | | | |
Р.п. | Киталарыбыз+НЫ Элеклерибиз+НИ Сууларыбыз+НЫ кёзлерибиз+НЫ | Киталарыгъыз+НЫ Элеклеригиз+НИ Сууларыгъыз+НЫ кёзлеригиз+НИ | Киталары+НЫ Элеклери+НИ Суулары+НЫ кёзлери+НИ |
В.п. | Киталарыбыз+НЫ Элеклерибиз+НИ Сууларыбыз+НЫ кёзлерибиз+НИ | Киталарыгъз+НЫ Элеклеригиз+НИ Сууларыгъыз+НЫ кёзлеригиз+НИ | Киталары+Н Элеклери+Н Суулары+Н кёзлери+Н |
Юйлени башлары+НЫ къошунлары морду.
Юйлени башлары+Н кёребиз.
Шинтикни жастыгъы+НЫ бауу акъды.
Шинтикни жастыгъын тикгенме.
Табакъны суратыны бояулары ариудула.
Табакъны суратын ишледим.
Добавь падежный суффикс
Жыйрыгъым… Асиятха бергенме.
Аякъ машинанг… чархы чекгенди.
Чурукъларыгъыз…. табанлары бийикди.
Кёнчеклери…. Къысха кесдиргенди.
Тонугъыз… жагъасы мылы болгъанды.
Кёлеги…. гуржабасы жылтырайды.
Выбери правильный суффикс.
Юйлери+ н /ни ишледиле.
Юйлери+н/ни башлары морду.
Кюзгюсю+н/ню рамасы алтынды
Кюзгюсю+н/ню насыпха сындырмагъанды.
Чыракълары+н/ны жарыгъы мени отоуума келеди.
Чыракълары+н/ны ючюлдюм.
