Подставим суффиксы времен:
|
повеление |
Настоящее время -а, -е, -й |
Будущее время -лыкъ, - рик, -ныкъ |
Будущее время -р, -ар/-ер, -ыр/-ир, -ур/-юр |
Прошедшее время -гъан, -хан, -нган/-нген |
|
кир |
кир диле |
Кир диле |
Кир диле |
Кир диле |
|
сал |
Сал ма |
Сал ма |
Сал ма |
Сал ма |
|
олтур |
Олтур са |
Олтур са |
Олтур са |
Олтур са |
|
чап |
Чап быз |
Чап быз |
Чап быз |
Чап быз |
|
аша |
Аша са |
Аша са |
Аша са |
Аша са |
|
ич |
Ич ме |
Ич ме |
Ич ме |
Ич ме |
|
селеш |
Селеш биз |
Селеш биз |
Селеш биз |
Селеш биз |
|
теш |
Теш ме |
Теш ме |
Теш ме |
Теш ме |
|
кий |
Кий биз |
Кий биз |
Кий биз |
Кий биз |
|
айт |
Айт са |
Айт са |
Айт са |
Айт са |
|
жукъла |
Жукъла быз |
Жукъла быз |
Жукъла быз |
Жукъла быз |
|
жаз |
Жаз мА |
Жаз мА |
Жаз мА |
Жаз мА |
|
тур |
Тур дыла |
Тур дыла |
Тур дыла |
Тур дыла |
|
жат |
Жат ды |
Жат ды |
Жат ды |
Жат ды |
|
сатып ал |
сатып ал мА |
сатып ал мА |
сатып ал мА |
сатып ал мА |
|
чыкъ |
чыКЪ дыла |
чыКЪ дыла |
чыКЪ дыла |
чыКЪ дыла |
|
къара |
Къара ма |
Къара ма |
Къара ма |
Къара ма |
|
эшит |
Эшит сиз |
Эшит сиз |
Эшит сиз |
Эшит сиз |
|
Соруу |
Кимни? Нени? |
Кимге? Неге? Къайры? |
Кимде? Неде? Къайда? |
Кимден? Неден? Къайдан? |
|
Эт- мясо |
|
|
|
|
|
Бауур - печень |
|
|
|
|
|
Къуймакъ – яичница |
|
|
|
|
|
Къатыкъ |
|
|
|
|
|
Жау - масло |
|
|
|
|
|
Пурч -черный перец |
|
|
|
|
|
Жыгыра – зира, тмин |
|
|
|
|
|
Гедгин -укроп |
|
|
|
|
|
Ун –мука |
|
|
|
|
|
Бал – мед |
|
|
|
|
Принадлежность предмета/человека ит.д. к лицу
|
лицо |
Предыдущий слог на заканчивается согласную |
Предыдущий слог заканчивается на гласную |
|
МенИ – мой, моя, мое |
–ым/-им, -ум/-юм, |
-м
|
|
СенИ – твой, твоя, твоё |
- ынг/- инг, -унг/-юнг, |
-нг
|
|
Аны - его, ее |
- ы/-и,-у/-ю
|
-сы/-си, -сю |
|
БизНИ – наш, наша, наше |
-ыбыз/-ибиз, -убуз-/-юбюз |
-быз/-биз, -буз-/-бюз |
|
СизНИ – ваш, ваше, ваша |
-ыгъыз/-игиз, -угуз-/-югюз |
-гъыз/-гиз, -гъуз-/-гюз
|
|
АлаНЫ - их |
-лары/-лери
|
-лары/-лери
|
Ед.число множест.число
Мени китап +ым= китаБым китапЛА+РЫМ= китапларым
Сени китап +ынг= китаБынг китапЛА+РЫНГ=китапларынг
Аны китап +ы= китаБы китапЛА+РЫ= китаплары
Бизни китап +ыбыз= китаБыбыз китапЛА+РЫБЫЗ=китапларыбыз
Сизни китап +ыыгъыз= китаБыгъыз китапЛА+РЫГЪЫЗ=китапларыгъыз
Аланы китап +лары= киталары китап+ЛАРЫ=китаплары
Ед.число множест.число
Мени ана+м= анам итЛе+РИМ= итлерим
Сени ана+нг= ананг итле+РИНГ=итлеринг
Аны ана+сы= анасы итле+РИ= итлери
Бизни ана +быз= анабыз итле+РИБИЗ=итлерибиз
Сизни ана+гъыз= анагъыз итле+РИГЪИЗ=ИТЛЕРИГИЗ
Аланы ана +лары= аналары ит+ЛЕРИ=итлери
Пилни къулакъларЫ - уши слона
Кирпини алмаСЫ - яблоко ежика
Чычханны бишлаГЪЫ –сыр мыши
Къызны чачы –
Къоянны къалпагъы - …
Жашны ташы -…
Итлени муратлары – …
Крудсну юйюрю - …
Напиши на балкарском:
Гипни анасы – мама Гип
… - папа Гип
… - брат Гип
. .. – сестра Гип
… - бабушка Гип
Гипни сюйген жашы – парень Гип (любимый парень Гип)
Попробуй написать по картине, что и кто есть у девочки:
Юлгю (Пример): Къызчыкъны ундуругъу бырды – У девочки есть кровать.
Ундурукъ – кровать
Подчеркни верное слово:
Аслан агъачда жашайды / жашамайды.
Эрленни юйю терекдеди / терекде тюйюлдю.
Улакъ эчкини баласыды /баласы тюйюлдю.
Ат терк чабады / чапмайды.
Къаплан кырдык ашайды / ашамайды.
Пил дунияда бек уллу жаныуарды / бек уллу жаныуар тюйюлдю.
Мен кёлге/кёлню киргенме.
Ол агъачда / агъачдан кёп чертлеуюкле келтиргенди.
Биз таудан / таугъа эки ыйыкъдан барлыкъбыз.
Сиз черекде / черекге чабакъ тутханмысыз?
Ала жерни / жерге сайлагъандыла.
Сабийле тереклени / тереклеге тытыр жыгъарла. (тытыр – известь, жакъды – намазал. Тытыр жакъды - побелил).
Степени сравнения прилагательных
Сравнительная : -ракъ, -ыракъ/-ирек, -уракъ/-юрек
Превосходная : бек, эм
Сары-сарыракъ-эм (бек ) сары
Жашил- жашилирек- жап-жашил
Къызыл- къызлыракъ-къып-къызыл
Кёк-кёгюрек-кём-кёк
Акъ-агъыракъ-чиммакъ
Мор
Къара
Кюл бетли
Алтын
Кюмюш
алаша
бийик
кенг
тар
кир
кирли
таза
тизгинли
акъыллы
акъылсыз
орта
къолан
талгъыр
Вставь нужные суффиксы:
Орам…… аз машина жюрюйдю.
Фатима….. курткасын ала кел.
Марина…. аш юйге чакъыргъанма.
Тюкен…… ётмек бармыды?
Сен… башлайым сору соруп.
Ол сууукъ таш… къоп.
Тау….. минсем мени давлениям кётюрюледи.
Подбери соответствующие глаголы и поставь в нужное время
Озгъан жыл жайда мен Грузиягъа ..……….. . Анда тенгиз да, таула да …………… . Мен нёгерлерим бла …..……. . Хар кюн сайын биз тенгизде ….…… . Бир кюн жауун тюбюне да ……….. . Анга да къарамай шахарны кёп ариу жерлеринде …………… . Нартюх, чабакъ, харбыз, мороженное ……….. . Вино да ……….. . Анда бек ариу орамла, юйле …….. . Эндиги жыл мен нёгерлерим бла жангы жерге ……….. . Алай ким биледи энтта да Грузиягъа барыргъа …….. .
Найди ошибки:
Бюгюн къар барады. Тюнене биз плов этгендиле. Сен къайры барамыса? Хаким тамбла келликди? Ол жырда мен тынгылайма. Аш юйге бармайма бусагъатда. Хайда, ашыгъайыкъ, кеч къалмайбыз.
Тюздю – верно
Терсди - неверно
Билмейме – не знаю
Бек терк поезд Японияда къуралгъанды
Тюздю Терсди Билмейме
Кишиле сатыу-алыу этерге тиширыуладан бегиракъ сюедиле. .
Тюздю Терсди Билмейме
Тиширыуланы жюреклери кишиледен акъырыныракъ урады .
Тюздю Терсди Билмейме
Австралиядан эсе Россияда этни азыракъ ашайдыла
Тюздю Терсди Билмейме
Индияда США-дан кёбюракъ кино этедиле
Тюздю Терсди Билмейме
Эм аз солуу кюнлери болгъан къырал Францияды.
Тюздю Терсди Билмейме
Заман – время
11
11.00 – сагъат онбирди.
12 15
11.15 – Онекиге онбеш минут ишлегенди.
15 12
11.45 – онбеш минутдан онеки болады.
12
11.30. Онекини жарымы.
Жарымы - половина
Сагъат бирди. Беш минутдан эки. Сегизни жарымы.
Подчеркни верное предложение:
Сагъат ючню жарымыды.
Жыйырма беш минут ючге ишлегенди.
Жыйырма беш минутдан юч болады.
Онбеш минутдан онеки болады..
Онбеш минут бирге ишлегенди.
Сагъат сегизни жарымыды
Сагъат экини жарымыды.
Жыйырма беш минут экиге ишлегенди.
Жыйырма беш минутдан эки болады..
Сагъат жетни жарымыды.
Беш минут жетиге ишлегенди.
Беш минутдан жети болады..
Беш минут ючге ишлегенди.
Сагъат экиди.
Беш минутдан юч болады..
