Самоучитель балкарского языка. Урок 5

Урок 5

Выбери глаголы в будущем времени:

Ашайма, келтирликди, аллыкъма, кетереме, чабарма, салырма, сюерме.

 

Выбери правильный вариант:

Тамбла (завтра ) жауун ……………………. тюйюлдю.

Жауарыкъ 2. Жаугъанды 3. Жауады

Бюгюн кюн ……………….

Тиерикди 2. Тийгенди. 3. Тиеди

Тюнене эшикде туман ………………………..

Болады 2. Болгъанды 3. Боллукъду

 

Найдем ошибки.

Мен барлыкъса. Сен эт ашайсе. Ол терезеге къарагъандыла.

Биз суу келтирликбыз. Сиз бек къууанырыкъсуз. Ала терк келрикдиле.

 

Давай переведем диалоги

-Сизде шорпа бармыды?

-Бизде къудору шорпа (1)барды.

-Ханс чай (2)а бармыды?

-Хау, бек иги чай барды.

-Сизде этден шорпа (3) бармыды?

-Къой этден барды.

- Манга эт шорпа бла ханс чай келтиригиз. Сау болугъуз.

- Бусаъат 5 минутдан келтиреме.

1 2 3

 

-Салам. Къалайса? Къайдан келесе?

- Салам. Тырныаууздан келеме. Шуёхума баргъанма.

- Узакъмыды Тырныауз?

- Жууукъ тюйюлдю. Жетмиш километр. Анда кёп таула барды. Бек ариуду.

- Мен болмагъанма анда. Эндиги жол мени да ал ары.

- Охо. Бирге барырбыз.

- Ол а бек иги боллукъду!

 

Давай выберем верное предложение к фотографиям:

Поезд жетгенди.

Поездге кеч къалгъанды.

Танг атханды.

Ингирде кюн батханды.

Ачхычла киритде турадыла.

Ачхычланы тас этгенди.

Къыз чачын кестиргенди.

Къыз жыйрыкъ сатып алгъанды.

Жаш сурат ишлегенди.

Жаш сурат кеседи.

Къызчыкъ ачха санайды

Аякъ машина бла учады.

Кино башланады.

Кино бошалады.

Суратха тюшюргенди.

Къабыргъагъа сурат такъгъанды

 

Исправим ошибки:

Мен суугъа ичгенме. Сен алмада ашайса. Ол тюнене кинодан къарагъанды.

Биз ингирге барарбыз. Сиз ишде келесиз. Ала жыр жырлаадыла. Беш столгъа олтурайыкъ. Экинчи тюкен жыйрыкъла барды. Шкафда чурукъла алйма. Шинтикден къобханма. Стол къашыкъла, шишле, бичакъла бардыла.

Подставим суффиксы времен:

 

Бар - есть, имеется / жокъ – нет, не имеется

Менде къалам барды

Анда отоу жокъду.

 

Менде …………. барды.

Менде …………жокъду.

Сенде…………..барды.

Сенде…………..жокъду.

Билл Гейтсде ………….барды.

Билл Гейтсде …………..жокъду.

 

 

 

Принадлежность предмета/человека ит.д. к лицу.

 

Ед.число множест.число

Мени китап +ым= китаБым китапла+РЫМ= китапларым

Сени китап +ынг= китаБынг китапла+РЫНГ=китапларынг

Аны китап +ы= китаБы китапла+РЫ= китаплары

Бизни китап +ыбыз= китаБыбыз китапла+РЫБЫЗ=китапларыбыз

Сизни китап +ыыгъыз= китаБыгъыз китапла+РЫГЪЫЗ=китапларыгъыз

Аланы китап +лары= киталары китапла+ЛАРЫ=китаплары

Найдем ошибки

Мени гюлюм Бизни гюлюгюз

Сени гюлю Сизни гюлюгюз

Аны гюлю Аланы гюлле

 

Расшифровка результатов теста:

Биринчи, ючюнчю, алтынчы неда жетинчи адамчыкъны сайлагъан эсегиз, сиз бир чырмаудан да къаркъмай муратыгъызгъа баргъан адамсыз.

Сиз экинчини, онбиринчини, онекинчини неда онтогъузунчуну сайлагъан эсегиз адамла бла хапар айтыргъа сюйген эм не заманда да шуёхларыгъызгъа болушлукъ этген адамсыз.

Жашауда къаты къарамлары болгъан эм тюбеген къыйынлыкъланы ётмей бийик жетишимлеге жетерге сюйген адам тертюнчюню сайлайды.

Бешинчи номер – сиз терк-терк арыйсыз, къарыусузсуз эм жашау къарыуугъуз азды.

Тогъузунчуну сайлай эсегиз – сиз жарыкъ, оюнчу адамсыз.

Онюч эм жыйырма номер эссе сиз сайлагъан: бил – сиз къайгъы этген адамсыз эм адамла бла кёп хапар айтыргъа сюймейсиз.

Сегизинчини сайлай эсегиз – ичигизден кесигизни оюмларыгъызгъа сагъыш этерге сюесиз, кесигизни дуниягъызда турасыз.

Онну бла онбешни сайлагъан эсегиз – жашаугъа тынч келишесиз, сиз ырахатлыкъ сезимде турасыз.

Онтёрт номер сизни ич дуниягъыз къыйын заманда болгъанын билдиреди.

Жыйырманчы номерни кеслерин болгъанларындан бийигирек салгъанла сайлайдыла. Сиз башха адамла сизни оюмугъузгъа тынгыласала сюесиз.

Сиз оналтынчы адамчыкънымы сайлагъансыз? Сиз башха адамны кёлюн кётюргенден арыгъан болурсуз. Неда сиз бу суратда онжетинчи номер сизни къучакълагъанын эслегенсиз – ол заманда сиз тегерекде адамла сизни сюйгенлерин билесиз.