План-конспект «Ясалма сүзләр»
Гимадиева Гүзәл Сәмигулла кызы,
Әлмәт шәһәре 2 нче лицееның
татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Дәрес темасы: Ясалма сүзләр.
5 нче В класс, рус төркеме.
Дәреснең максатлары:
Белем бирү максаты (дәреснең предмет нәтиҗәсе):
- ясалма сүзләрне (рәвеш,сыйфат,фигыль) сөйләмдә актив куллана алу, аларның охшашлыкларын, билгеләрен таба белү,сыйфаттан фигыль, исемнән сыйфат формасын ясарга өйрәтү
Үстерү максаты (дәреснең метапредмет нәтиҗәсе):
уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү; гомумиләштереп нәтиҗә ясый белү; парлап сөйләшү барышында, үз фикереңне аңлата, раслый, әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек итеп җавап бирә белү.
Тәрбия максаты (шәхси нәтиҗә):
- укучыларда үзара ярдәмләшү сыйфатлары,игьтибарлылык,белемгә омтылыш,тырышлык тәрбияләү.
Дәреснең технологик картасы.
Дәреснең дидактик этаплары |
Дәрес этапларының төп максаты |
Укытучы эшчәнлеге |
Укучылар эшчәнлеге |
Дәрес этапларының нәтиҗәләре |
||
Метапредмет нәтиҗәсе |
Предмет нәтиҗәсе |
Шәхси нәтиҗә |
||||
1.Мотивацион этап. |
Уңай психологик халәт тудыру, дәрестәге эшчәнлеккә әзерләү. |
1. -Исәнмесез, диеп башлыйм әле. Очрашулар шулай башлана. Сезнең белән очрашуга, күңелләрем бик,бик шатлана! Исәнмесез, укучылар! Хәерле көн! |
1. Бер-берсен сәламлиләр. Хәерле көн телиләр. |
Коммуникатив УУГ: әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; әңгәмәдәшеңнең сөйләмен тыңлый, аңа җавап бирә белү. |
Татар телен өйрәнүгә уңай мөнәсәбәт тудыру |
|
II. Актуальләштерү. |
Ясалма сүзләрнең ясалышын ныгыту
|
1.Өй эше нәрсә иде? |
Ясалма сүзләр белән 4-5 җөмлә төзеп килергә иде. |
Регулятив УУГ: -эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү; - иҗади эзләнү |
Кирәкле сүзләр белән дөрес итеп җөмләләр төзи белү |
Аудитория алдында чыгыш ясый, эшли белү осталыгын булдыру |
III. Беренчел ныгыту. |
Ясалма сүзләрне җөмләдә таба һәм урынлы куллана белү |
1. Укучылар,димәк , нинди ясалма сүзләрне кулланып җөмләләр төзедегез инде? 2.Рәвешләр нинди кушымчалар ялганып ясала? 3.Сыйфатлар нинди кушымчалар ялганып ясала? 4.Фигыльләр нинди кушымча ялганып ясала? 2..Бирелгән кушымчалар белән кем күбрәк сүз төзи |
1.ясалма рәвешләр,сыйфатлар,фигыльләр кулланып төзедек. 2.-ча/-чә; дай/дәй; тай/тәй;лай/ләй;лата/ләтә 3.лы/ле, сыз/сез; гы/ге; кы/ке; чыл/чел; чан/чән 4.ла/лә,а/ә,лан/лән,ар/әр,лаш/ләш ча/-чә; дай/дәй; тай/тәй;лай/ләй;лата/ләтә лы/ле, сыз/сез; гы/ге; кы/ке; чыл/чел; чан/чән,ла/лә,а/ә,лан/лән,ар/әр,лаш/ләш |
РУУГ: - мөстәкыйль рәвештә максатларны формалаштыру; максатка ирешү юлларын билгеләү. ТБУУГ: төп һәм ярдәмчел мәгълүматны билгели белү. Коммуникатив УУГ: үз фике-реңне төгәл итеп әйтеп бирә белү. |
Фигыльнең башлангыч формасын, хәзерге заман хикәя фигыль формасына кую кагыйдәләрен искә төшерү, ныгыту |
Үзеңне камилләш терү өстендә эшләргә кирәклеккә төшенү |
IV. Икенчел ныгыту. |
Ясалма сүзләрне дөрес куллану күнекмәсе булдыру. |
Ясалма сүзләрне табыгыз һәм кайсы сүз төркеменә караганлыгын языгыз. Тәрҗемә итегез. Физкультминут. |
1.Марат аюдай көчле малай. 2.Бүген дәрестә бик күңелле булды. 3. Эшеңне пөхтә итеп эшлә. Укучылар җөмләне укый,ясалма сүзләрне табалар, җөмләне тәрҗемә итәләр.Дөрес булмаса, калган укучылар төзәтәләр. Физминут. |
Бергәләп эшли белү,эшләгәндә бердәм карар кабул итә белү. |
Җөмләдән ясалма сүзләрне таба, тәрҗемә итә белү, аларны куллануны гамәли ныгыту |
Үзара ярдәмчел булырга өйрәнү |
VI. Ү З Б Ә Я |
Карточкалар белән эш. Пиктограмма буенча эшләу |
2.Ясалма сүзләрне төрләргә аерыгыз һәм нәрсә буенча аера алуыгызны анлатыгыз. Ә хәзер тест эшләп алырбыз. |
1 төркем: Рәвешләр 2 төркем Сыйфатлар 3 төркем Фигыльләр Группа 3 төркемгә бүленә һәр төркем бирелгән биремне башкара,соңыннан укытучы җаваплары белән чагыштырыла. Тест 1.Сүзнең дөрес тәрҗемәсен табыгыз. Шатлыктан а) от горя б) радость в) от души г) от радости 2. Сүзтезмәләр төзегез. Тозлы- Минемчә- Эшлә- 3.Фигыль нинди сорауга җавап бирә. а)нинди? б)кая? в)нишли? г)күпме? 4.артык сүзне табыгыз. Кыскача,икеләтә, уттай, карлы |
Алган белемнәрне куллана белү |
||
VII. Рефлексия. |
1. Дәрескә бәя бирү. Өй эше.14нче күнегү 42 бит,үрнәк буенча эшләргә |
№1. 1. Барысын аңладым, башкаларга ярдәм итә алам 2. Барысын аңладым 3. Аңладым, ләкин ярдәм кирәк 4. Аңламадым 5. Бернәрсә дә аңламадым №2.1. Дәрес кызыклы 2. Гадәттәгечә 3. Барысы да бертөрле 4. Кызыксыз, күңелсез №3. Дәрестә үземне 1. яхшы хис иттем 2. кыюсыз булдым 3. курыктым |
Үз-үзеңә бәя бирү |
|||
Йомгаклау |
Укучылар, дәрес тәмам,бер-беребезгә рәхмәт әйтеп саубуллашыйк. |
.
|
фигыль |
тамыр |
ясалма |
кушма |
тезмэ |
Кит |
||||
Укы |
||||
Уйла |
||||
Саубул |
||||
Хәбәр ит |
||||
Шатлан |
||||
Кушуч |
||||
Искә төшер |
фигыль |
тамыр |
ясалма |
кушма |
тезмэ |
Кит |
||||
Укы |
||||
Уйла |
||||
Саубул |
||||
Хәбәр ит |
||||
Шатлан |
||||
Кушуч |
||||
Искә төшер |
фигыль |
тамыр |
ясалма |
кушма |
тезмэ |
Кит |
||||
Укы |
||||
Уйла |
||||
Саубул |
||||
Хәбәр ит |
||||
Шатлан |
||||
Кушуч |
||||
Искә төшер |
сыйфат |
тамыр |
ясалма |
кушма |
парлы |
Тәртипле |
||||
Искиткеч |
||||
Аклы-каралы |
||||
Аяз |
||||
Күпьеллык |
||||
Киң |
||||
Кызыклы |
||||
Очсыз-кырыйсыз |
сыйфат |
тамыр |
ясалма |
кушма |
парлы |
Тәртипле |
||||
Искиткеч |
||||
Аклы-каралы |
||||
Аяз |
||||
Күпьеллык |
||||
Киң |
||||
Кызыклы |
||||
Очсыз-кырыйсыз |
сыйфат |
тамыр |
ясалма |
кушма |
парлы |
Тәртипле |
||||
Искиткеч |
||||
Аклы-каралы |
||||
Аяз |
рәвеш |
тамыр |
ясалма |
парлы |
кушма |
тезмә |
Көнозын |
|||||
Шул арада |
|||||
Акчалата |
|||||
Тора-бара |
|||||
гаять |
|||||
Олыларча |
|||||
Тиз |
|||||
Иртә-кич |
рәвеш |
тамыр |
ясалма |
парлы |
кушма |
тезмә |
Көнозын |
|||||
Шул арада |
|||||
Акчалата |
|||||
Тора-бара |
|||||
гаять |
|||||
Олыларча |
|||||
Тиз |
|||||
Иртә-кич |
рәвеш |
тамыр |
ясалма |
парлы |
кушма |
тезмә |
Көнозын |
|||||
Шул арада |
|||||
Акчалата |
|||||
Тора-бара |
|||||
гаять |
|||||
Олыларча |
|||||
Тиз |
|||||
Иртә-кич |
Тест
1.Сүзнең дөрес тәрҗемәсен табыгыз.
Шатлыктан
а) от горя
б) радость
в) от души
г) от радости
2. Сүзтезмәләр төзегез.
Тозлы-
Минемчә-
Эшлә-
3.Фигыль нинди сорауга җавап бирә.
а)нинди?
б)кая?
в)нишли?
г)күпме?
4.артык сүзне табыгыз.
Кыскача,икеләтә, уттай, карлы
Тест
1.Сүзнең дөрес тәрҗемәсен табыгыз.
Шатлыктан
а) от горя
б) радость
в) от души
г) от радости
2. Сүзтезмәләр төзегез.
Тозлы-
Минемчә-
Эшлә-
3.Фигыль нинди сорауга җавап бирә.
а)нинди?
б)кая?
в)нишли?
г)күпме?
4.артык сүзне табыгыз.
Кыскача,икеләтә, уттай, карлы
№1. 1. Барысын аңладым, башкаларга ярдәм итә алам
2. Барысын аңладым
3. Аңладым, ләкин ярдәм кирәк
4. Аңламадым
5. Бернәрсә дә аңламадым
№2.1. Дәрес кызыклы
2. Гадәттәгечә
3. Барысы да бертөрле
4. Кызыксыз, күңелсез
№3. Дәрестә үземне 1. яхшы хис иттем
2. кыюсыз булдым
3. курыктым
№1. 1. Барысын аңладым, башкаларга ярдәм итә алам
2. Барысын аңладым
3. Аңладым, ләкин ярдәм кирәк
4. Аңламадым
5. Бернәрсә дә аңламадым
№2.1. Дәрес кызыклы
2. Гадәттәгечә
3. Барысы да бертөрле
4. Кызыксыз, күңелсез
№3. Дәрестә үземне 1. яхшы хис иттем
2. кыюсыз булдым
3. курыктым
№1. 1. Барысын аңладым, башкаларга ярдәм итә алам
2. Барысын аңладым
3. Аңладым, ләкин ярдәм кирәк
4. Аңламадым
5. Бернәрсә дә аңламадым
№2.1. Дәрес кызыклы
2. Гадәттәгечә
3. Барысы да бертөрле
4. Кызыксыз, күңелсез
№3. Дәрестә үземне 1. яхшы хис иттем
2. кыюсыз булдым
3. курыктым
№1. 1. Барысын аңладым, башкаларга ярдәм итә алам
2. Барысын аңладым
3. Аңладым, ләкин ярдәм кирәк
4. Аңламадым
5. Бернәрсә дә аңламадым
№2.1. Дәрес кызыклы
2. Гадәттәгечә
3. Барысы да бертөрле
4. Кызыксыз, күңелсез
№3. Дәрестә үземне 1. яхшы хис иттем
2. кыюсыз булдым
3. курыктым
№1. 1. Барысын аңладым, башкаларга ярдәм итә алам
2. Барысын аңладым
3. Аңладым, ләкин ярдәм кирәк
4. Аңламадым
5. Бернәрсә дә аңламадым
№2.1. Дәрес кызыклы
2. Гадәттәгечә
3. Барысы да бертөрле
4. Кызыксыз, күңелсез
№3. Дәрестә үземне 1. яхшы хис иттем
2. кыюсыз булдым
3. курыктым
№1. 1. Барысын аңладым, башкаларга ярдәм итә алам
2. Барысын аңладым
3. Аңладым, ләкин ярдәм кирәк
4. Аңламадым
5. Бернәрсә дә аңламадым
№2.1. Дәрес кызыклы
2. Гадәттәгечә
3. Барысы да бертөрле
4. Кызыксыз, күңелсез
№3. Дәрестә үземне 1. яхшы хис иттем
2. кыюсыз булдым
3. курыктым
№1. 1. Барысын аңладым, башкаларга ярдәм итә алам
2. Барысын аңладым
3. Аңладым, ләкин ярдәм кирәк
4. Аңламадым
5. Бернәрсә дә аңламадым
№2.1. Дәрес кызыклы
2. Гадәттәгечә
3. Барысы да бертөрле
4. Кызыксыз, күңелсез
№3. Дәрестә үземне 1. яхшы хис иттем
2. кыюсыз булдым
3. курыктым
№1. 1. Барысын аңладым, башкаларга ярдәм итә алам
2. Барысын аңладым
3. Аңладым, ләкин ярдәм кирәк
4. Аңламадым
5. Бернәрсә дә аңламадым
№2.1. Дәрес кызыклы
2. Гадәттәгечә
3. Барысы да бертөрле
4. Кызыксыз, күңелсез
№3. Дәрестә үземне 1. яхшы хис иттем
2. кыюсыз булдым
3. курыктым
1.Марат аюдай көчле малай.
2.Бүген дәрестә бик күңелле булды.
3. Эшеңне пөхтә итеп эшлә.
ча/-чә; дай/дәй; тай/тәй;лай/ләй;лата/ләтә
лы/ле, сыз/сез; гы/ге; кы/ке; чыл/чел; чан/чән,ла/лә,а/ә,лан/лән,ар/әр, лаш/ ләш
ча/-чә; дай/дәй; тай/тәй;лай/ләй;лата/ләтә
лы/ле, сыз/сез; гы/ге; кы/ке; чыл/чел; чан/чән,ла/лә,а/ә,лан/лән,ар/әр, лаш/ ләш