План урока по теме «Современная поэзия. Сажидин»
План урока: "современная поэзия. Сажидин"
DOCX / 26.62 Кб
Тема.Алайдевирдиншиират.
Метлебар: 1. Аялризалайдевирдиншииратдаймалуматаргун. Абуралайаямдин
шииратдинвекилрихътанишарунваабурунуьмуьрдайни
яратмишунрайчирвилергун.
2. Тарсунахьайичирвилералавахъувун, гегьеншарун, деринарунва
мягькемарун.
3. Аялрикватанпересвилинваинсанпересвилинруьгькутун. Шииратдал
рикIгъун.
Геректадаракар: шаирринсуьретар, абурунэсеррин кIватIалар, интерактивный доска,
шикилар, слайдар ,лезгигазетар, «Самур», «Экуьнярар» журналар.
Масапредметрихъалакъа: музуька, урус чIал, тарих, тIебиатчирун, Дагъустандин
халкьаринмеденият.
Тарсунинфиниф.
- Тарстешкилун
Агатдачун игуьруьшда,
- Iиз фена,
- Алатайтарсунайаялринчирвилерахтармишун.
- Аялар, чиараярагатунпатал, чункъехушдаказрахада.
1. Фейитарсунакуьневучахтармишнай?
2. Шииратлагьайла, куьнгьикIгъавурдаакьазва?
3. Квезалайдевирдиншииратдайгьихьтинвекиларчида?
(Аялри, кIвале жагъурайшиирар кIелдаваманаярникьилинфикирарачухарда)
- Муаллимдингаф.
(муаллимдиаялринжавабрикай, абурунгьазурвиликайвичинфикирлугьуда)
- ЦIийитемадалэлячIун.
Балаяр, алайдевирдиншиират, гьаржуьрединемишаравайбагъ я. Амюгъ-къандавай чIехижезвавааданбегьер – артух. Ада йисанвиривахтарацуькакъудзава. Чишииратнигьаржуьрединжавагьиррикайибарат я. АбурунтемаярдевирдивичизмуьтIуьгъарзава. Гьарсадевирдихъвичинтемаяр, векиларава. Адайчазчихалкьдингьарсайикъануьмуьр, ацукьн-къарагъун, дерд-бала гуьзгуьдайхьизаквазва. Амчируьдиндевлетвахазина я. Шииратчихайидидед чIал хуьнин, амвиликтухуниняракь я.
Аялар, АгъаСтIалринхуьршаирралдимашгьур я. ЧизурбашаирСтIал Сулеймана, чилезгихалкьвиридуьньядизмашгьуравуна. Чазвиридазчидай, чивириданрикIалайшаирвуж я?
Къечуналайдевирдин, мягькемяракьгъилеавайшииратдинбуба, лезгихалкьдиндамах, зурбаватанперес, инсанперес, баркаллурухвайрикай сад, чи играми Сажидинбубадикайрахада. Сажидинбубадин тIвар виридазистеклу я – гьамгъвечIидадаз, гьам чIехидаз.
СажидинСаидгьасанов 1933-йисан 2-майдиз, чизурбашаирСтIал Сулейманан тIварунихъгалайрайондинАгъаСтIалринхуьредидедизхьана. Ада КьасумхуьруьнюкьванмектебакьалтIарна, ДагъустандинГьукуматдинфилологиядин факультет акьалтIарна, хайихуьруьмектебдамуаллимвиле кIвалахна. Ада чирайонда «КуьрединЯрар» тIвар алаз культурный центр тешкилна. ГьакIни, СтIал Сулейманан фонд ва «Билбил» газет тешкилна. АмРоссиядинписателринвалезгиписателринсоюзрин член я. Амгзафшииррин, гькаяйрин, драмайринва чIалан рекьяйктабрин, вишехъагакьнаманийризэлкъвенвайшииррин автор я. Месела: «Гьакардалдибагьа я зазСтIалар», «Чан зиКьасумхуьр», «Вуннакьвучизатаначир?» вамасбурун тIвараркьазжеда. Адан «Дагъустандай тир Гомер» шиирралдикхьенвай драма ДербентдаваМахачкаладатеатрдакъалурнаваадазхъсанкъиметгана. СажидинбубадиншиирарМосквадааялринлитературадинантологиядизакъатнава. Аданшиирар центральный печатдин «Правда», «Литературная Россия» газетриз, «Крокодил», «Дошкольное воспитание», «Колобок» журналриз, УкраинадинваПольшадин чIаларизэлкъуьрнава.
Аданяратмишунриз, алимар тир РажидинГайдарова, АхмедуллахГуьлмагомедова, Гамидуллах Магомедова, НариманАбдулмуталибова,
шаиррикай, АрбенКъардаша, МердалиЖалиловаекекъиметарганва.
Сажидининмуаллимдийисакьвед пуд ктабаракъуддайла, шаирМайрудин Бабаханова, сактабдалихьтиншииркхьена, бахшнава:
Мадкьвектабакъудиз я вун кIвачин,
Сад акъудизбушвалдайди туш хьина.
Акваргьалар, къелемтунватIа ваввичин,
Рекьидайла, урусшаир Пушкина.
- «Зарина» манидизябгун.
Муаллимдингаф – Аялар, Сажидинбубадинманийризэлкъвенвай чIаларвантахьайкас, абурмугьмантахьай кIвал авачжеди. АбуручиЛезгистандал, лекьерихьизлувгузва.
Яраб, «Зарина» манидалкьуьлтавурмехъер, ксуртавураялава жал? И манидинуьмуьркъвез-къвезяргъижеда, амаямрилайаямралдифида. Амлезги кIвалерабагьмугьманхьизкъекъведа.
- I 1990-йисар рикIел хтайла, и манидикайхалкьдинрикIалай мани хьана. Ша, балаяр, чунгьавахтунизхъфин. Чификирдизгьа вахт гъин. Шачнавиридавилеракьалин.
Са кIвале кьве бала, са ширин лайлайдал чIехижезва. Куьгьааялринпатаватанва. Ахъайвилер .
(Кьве руша «Зарина» мани лугьуда)
- СажидинСаидгьасанован «Лезги чIал» шиирверевирдавун.
- десте: Шиирдинмана-метлебачухариз.
- десте: Веревирдийида (интерпретация)
(веревирдавунинчешне)
(аялритапшуругътамамарда, муаллимдиалавахъийида)
Сажидинбубадидидени, ватанни, чIални, аллагьни сад я лугьузва. Гьелбетдаамгьахъ я. Дидехьайила, чахъ чIалнижеда, чIал хьайила, чахъватаннижеда, ватанхьайила, чахъгележегнижеда.
- ЦIийитарсмягькемарун.
Сажидинмуаллимрайондакьилефизвайгьарсамярекатдиндамах я. Ада гьарсамярекатдиквичин пай кутазва. Гь а икIаданбагъдинбегьерюгъ-къандавайартухжезва. СажидинСаидгьасанован 80-йисаз бахшнаваймярекатчимектебданишадгьаларакьилефенай. А хушкелимаяррикIел
хкунтавунажедач. АналчихуьруьншаирРейсудин Набиева адазикIлагьанай. (адангафаркутада)
- Яратмишунинлегьзе.
(аялришиирдайахъахьанвайгафаркухтада, шиирарадалгъида)
- Жегьилшаирдинфикирар.
Шииратдайигинкамаркъачузвайжегьилшаир Владик Батмановавичинфикирарлугьуда. Ада Сажидиназшииртеснифна- «ШаирбубаСажидин»
- Сажидинмуаллимдизгафгун.
- Тарсуниннетижа.
(Балаяр, къенинтарсуниннетижаярчна и жуьредакьада. За квезсуал гуда, куьнедавамарда. Зазчирхьана, АгъаСтIалринмектебдинаялархъсанжавабаргудай, акьуллуаялартирди.
- Зазчирхьана
- Зунмягьтеларна.
- Масатарсара за ишлемишда.
- КIвалин кIвалах.
Аялар, куьнеСажидинбубадиншиирартемайриз пай.
Тарс Чан «Чубарук» манидалдиакьалтIарда.
И шиирдиз мани туькIуьрайдичи композитор Майина Абдулмуталибова я. Ада Сажидинмуаллимдин 12 шиирдизманияртуькIуьрна.
